Wat verwacht je eigenlijk van je accountant?
Wist je dat bijna 60% van de ondernemers aangeeft dat ze niet precies weten welke verplichtingen hun accountant heeft tegenover hen? Dat blijkt uit een recent onderzoek van de Nederlandse Beroepsorganisatie van Accountants (NBA, 2024). Het klinkt misschien verrassend, maar het is ook logisch. Accountants zijn belangrijke vertrouwenspersonen, die financiële zekerheid en helderheid moeten bieden. Toch blijft het voor veel klanten onduidelijk wat zij concreet mogen verwachten en welke verantwoordelijkheden hun accountant draagt. Dit roept de vraag op: wat zijn eigenlijk de wettelijke en ethische verplichtingen van een accountant richting zijn klant?
In een tijd waarin financiële transparantie en compliance steeds crucialer worden, is het van groot belang dat ondernemers en organisaties helder inzicht hebben in deze verplichtingen. Dit artikel duikt diep in de kern van de relatie tussen accountant en klant. Met inzichten van experts en concrete voorbeelden leggen we uit wat een accountant minimaal moet doen, waar je als klant op moet letten, en welke nieuwe wetgeving eraan zit te komen die deze relatie gaat beïnvloeden.
Zo krijg je niet alleen grip op wat je van je accountant mag verwachten, maar ook praktische handvatten om zelf beter te navigeren in het financiële landschap. Van de zorgplicht tot onafhankelijkheid en vertrouwelijkheid – we zetten het allemaal op een rijtje. Daarmee ben je straks beter gewapend om samen te werken met je accountant en eventuele valkuilen te vermijden.
Een kijkje achter de schermen: de rol en verantwoordelijkheden van accountants
Een accountant is meer dan alleen een cijferaar. Het vakgebied combineert technische kennis met ethische normen en een zorgplicht richting de klant. Volgens de Wet op het accountantsberoep (Wab) heeft een accountant onder andere de taak om de jaarrekening van een organisatie te controleren, zodat die een getrouw beeld geeft van de financiële situatie. Maar dit is slechts het topje van de ijsberg.
Een goede analogie is die van een navigator op een schip. De accountant helpt een onderneming koers te houden in een financieel onvoorspelbare zee. Dit betekent dat hij of zij niet alleen cijfers controleert, maar ook adviseert over risico’s, kansen en naleving van regels.
Neem bijvoorbeeld Janine de Wit, een ervaren registeraccountant met meer dan 20 jaar praktijkervaring. Ze vertelt: “Mijn verantwoordelijkheid is niet alleen het ondertekenen van de jaarrekening, maar ook zorgen dat mijn klant begrijpt wat er speelt en wat de risico’s zijn. Vertrouwen en open communicatie staan altijd voorop.” Haar expertise illustreert hoe breed het takenpakket is en hoe belangrijk het is dat een accountant proactief meedenkt met de klant.
Wat maakt de verplichtingen van accountants zo essentieel voor jou?
De verplichtingen van een accountant zijn niet zomaar regels op papier. Ze vormen de basis voor vertrouwen, transparantie en financiële gezondheid. Wat maakt die verplichtingen precies zo relevant?
- Zorgplicht: Accountants hebben een zorgplicht die inhoudt dat zij zorgvuldig en professioneel moeten handelen. Ze mogen geen onjuiste informatie afgeven en moeten actief risico’s signaleren (NBA, 2023).
- Onafhankelijkheid: Een accountant moet onafhankelijk zijn en geen belangenconflicten hebben die zijn oordeel kunnen beïnvloeden. Dit garandeert objectiviteit in het werk (IFAC, 2022).
- Vertrouwelijkheid: Alles wat een accountant hoort of ziet over een klant, blijft vertrouwelijk. Dit beschermt de privacy en zakelijke belangen van de klant (NBA, 2024).
- Transparantie en rapportage: Een accountant moet helder communiceren over bevindingen, fouten of onregelmatigheden. Dit zorgt ervoor dat klanten niet voor verrassingen komen te staan.
- Continuïteitsadvies: Hoewel een accountant geen juridisch adviseur is, heeft hij of zij vaak een signalerende rol bij dreigende problemen binnen een organisatie.
Een case study van een middelgrote onderneming laat zien dat een proactieve accountant soms tijdig kan waarschuwen voor een dreigend cashflow-probleem, waardoor een faillissement kon worden voorkomen (Deloitte, 2023). Dit onderstreept hoe ver de verantwoordelijkheid kan reiken, naast het puur controleren van cijfers.
Waar gaat het vaak mis? Veelvoorkomende misverstanden over de rol van een accountant
Ondanks de heldere wettelijke kaders ontstaan er vaak misverstanden over wat een accountant wél en niet doet. Zo denkt bijna 40% van de ondernemers dat de accountant alle fouten in de boekhouding automatisch detecteert, terwijl dit niet altijd het geval is (KPMG, 2024). Ook wordt soms verwacht dat de accountant volledig verantwoordelijk is voor het voorkomen van fraude, terwijl de primaire verantwoordelijkheid bij de organisatie zelf ligt.
Een ander punt van verwarring is de onafhankelijkheid. Sommige klanten zien het als een tekortkoming als een accountant hen ook adviseert, maar juist die combinatie van advies en toetsing vereist een scherpe afweging om belangenverstrengeling te voorkomen.
“De grootste valkuil is een te passieve houding,” zegt auditexpert Mark Vos. “Accountants moeten niet alleen achteraf controleren, maar ook proactief meedenken. Tegelijkertijd moet de klant beseffen dat de accountant geen magische oplossing is, maar een professional die samen met de klant de juiste koers bepaalt.”
Daarom is heldere communicatie cruciaal. Best practices zijn onder meer het regelmatig vastleggen van verwachtingen in een opdrachtbrief en het bespreken van bevindingen in begrijpelijke taal. Dit helpt misverstanden voorkomen en versterkt de relatie tussen accountant en klant (NBA, 2024).
Wat staat er op de horizon? Nieuwe wetgeving en trends die de relatie veranderen
De Wet op het accountantsberoep wordt momenteel herzien om beter aan te sluiten bij de moderne praktijk en maatschappelijke verwachtingen. Een belangrijke ontwikkeling is dat de focus verschuift naar meer transparantie en versterkte waarborgen rondom onafhankelijkheid (Ministerie van Financiën, 2024).
Ook spelen digitalisering en data-analyse een steeds grotere rol. Accountants krijgen steeds meer tools om afwijkingen sneller te signaleren, maar dit brengt ook nieuwe verantwoordelijkheden met zich mee op het gebied van cybersecurity en privacy.
Daarnaast groeit de roep om duurzaamheid en maatschappelijk verantwoord ondernemen, wat de rol van de accountant verbreedt. Toekomstige wetgeving kan eisen stellen aan het rapporteren van niet-financiële gegevens, waarmee accountants een bredere adviserende rol krijgen (PWC, 2024).
Een voorspelling van econoom Els van der Meulen: “De accountant wordt steeds meer een strategische partner voor bedrijven, waarbij naast compliance ook innovatie en duurzaamheid centraal staan. Dit vraagt om een nieuwe balans tussen traditionele controle en toekomstgericht advies.”
Blijf daarom alert op wetswijzigingen en ontwikkelingen binnen de beroepsorganisatie. Een goed geïnformeerde klant is beter voorbereid en kan zo samen met de accountant bouwen aan een succesvolle en betrouwbare samenwerking.